“Last resort” có nghĩa là giải pháp cuối cùng, được sử dụng khi tất cả các lựa chọn khác đã được xem xét và không thành công. Trong lĩnh vực tài chính, “lender of last resort” (người cho vay cuối cùng) chỉ một tổ chức, thường là ngân hàng trung ương, cung cấp các khoản vay khẩn cấp cho các ngân hàng đang gặp khó khăn tài chính nghiêm trọng, khi họ không thể vay tiền từ bất kỳ nguồn nào khác. Điều này xảy ra trong thời kỳ bất ổn tài chính, khi các ngân hàng có thể nghi ngờ về việc cho nhau vay và nhiều người có thể đột ngột muốn rút tiền khỏi tài khoản ngân hàng của họ.
Ngân hàng trung ương đóng vai trò là người cho vay cuối cùng vì họ chịu trách nhiệm chính trong việc đảm bảo thị trường tài chính hoạt động trơn tru và hệ thống tài chính ổn định. Bằng cách này, họ giúp bảo vệ người dân và doanh nghiệp khỏi những khó khăn có thể phát sinh khi ngân hàng gặp rắc rối. Ví dụ, Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) và các ngân hàng trung ương quốc gia của các nước thuộc khu vực đồng euro chia sẻ vai trò người cho vay cuối cùng.
Các ngân hàng trung ương quốc gia cung cấp mạng lưới an toàn cuối cùng cho các ngân hàng không thể huy động vốn từ nơi khác thông qua hỗ trợ thanh khoản khẩn cấp (ELA). ELA là các khoản vay do ngân hàng trung ương quốc gia của quốc gia mà ngân hàng đang gặp khó khăn đặt trụ sở cung cấp. Ngân hàng trung ương quốc gia đó cũng chịu mọi chi phí và rủi ro có thể phát sinh. ECB giám sát và kiểm tra các hoạt động cho vay cuối cùng của các ngân hàng trung ương quốc gia.
Tuy nhiên, không phải ngân hàng nào gặp khó khăn tài chính cũng sẽ được cứu trợ. Có những quy tắc nghiêm ngặt và các điều kiện nhất định phải được đáp ứng để một ngân hàng đủ điều kiện nhận ELA. Đầu tiên, ngân hàng phải mất thanh khoản nhưng vẫn phải có khả năng thanh toán. Mất thanh khoản nghĩa là ngân hàng có thể gặp khó khăn trong việc trả lại tiền cho tất cả người gửi tiền tại thời điểm hiện tại, trong khi khả năng thanh toán nghĩa là họ có thể làm như vậy trong dài hạn.
Thứ hai, ELA chỉ là giải pháp tạm thời cho các trường hợp khẩn cấp và không lường trước được. Khi mọi thứ trở lại bình thường, ELA sẽ dừng lại và các khoản vay cần phải được trả lại. Cuối cùng, ELA đi kèm với một mức giá. Các ngân hàng trung ương chấp nhận tài sản thế chấp có chất lượng thấp hơn cho các khoản vay ELA so với các khoản tài trợ không khẩn cấp. Vì điều này làm tăng rủi ro của họ, các ngân hàng trung ương áp dụng mức chiết khấu cho tài sản thế chấp và tính lãi suất cao hơn cho các ngân hàng.
Vai trò của người cho vay cuối cùng là rất quan trọng vì nó có thể ngăn chặn nhiều khó khăn cho người dân và doanh nghiệp. Nếu một ngân hàng mất khả năng đáp ứng nhu cầu của khách hàng và chủ nợ trong ngắn hạn, khách hàng có thể lo sợ cho sự an toàn của tiền của họ và điều này có thể dẫn đến việc rút tiền hàng loạt. Ngân hàng sau đó có thể bị phá sản, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như mất việc làm, lan rộng khó khăn sang các ngân hàng khác và cuối cùng ảnh hưởng đến toàn bộ nền kinh tế.
Cần lưu ý rằng ngân hàng trung ương không cung cấp hỗ trợ tài chính khẩn cấp cho chính phủ. Trong khu vực đồng euro, điều này là bất hợp pháp vì nó có thể ảnh hưởng đến khả năng duy trì sự ổn định giá cả của ngân hàng trung ương và làm suy yếu tính độc lập của ngân hàng đó.
